Re-integreren na kanker hoe doe je dat?
Die vraag houdt me al een tijdje bezig. Niet tijdens mijn
eerste ziektejaar. Dat stond vooral in het teken van doodziek zijn,
behandelingen en overleven. Nu mijn herstel weer de goede kant op gaat, groeit
gelukkig (!) ook mijn verlangen naar werk. Niet omdat het moet, maar omdat ik
graag - net als voorheen- een zinvolle maatschappelijke bijdrage wil leveren.
Om antwoord te krijgen op mijn vraag heb ik op 10 november 2020 deelgenomen aan
het online event van de Nationale Kanker en Werk Dag. Want- zo redeneerde ik-
met zoveel verschillende deskundigen, lotgenoten, werkgevers en onderzoekers bijeen,
valt er vast veel te leren!
Indrukwekkend
Mijn verwachting van deze dag is ruimschoots uitgekomen! Enigszins
vermoeid en overprikkeld door alle boeiende sprekers, de prima dagvoorzitter,
de leerzame workshops en de digitale informatiemarkt zit ik na afloop na te
stuiteren op de bank. Wat gebeurt er in Nederland toch veel op het vlak van
kanker en werk! En hoe fijn zou het zijn als meer mensen (werknemers,
werkgevers en anderen) dat ook zouden weten? En hier in de praktijk ook iets (meer)
mee zouden doen! Tsja, hoe vat ik dit alles in hemelsnaam kort samen? indrukwekkend.
Dat woord dekt het beste mijn gedachten en gevoelens.
En daarna: respect en dankbaarheid voor alle
professionals en vrijwilligers die zich in zetten voor duurzame inzetbaarheid
van mensen zoals ik, die na kanker graag (weer) willen (blijven) werken.
Indrukwekkende getallen
En wat is dan de oogst van deze dag? Ten eerste de
indrukwekkende getallen over kanker en werk. Wisten jullie bijvoorbeeld dat er in
Nederland in 2019 118.000 nieuwe kankerdiagnoses zijn bijgekomen? Dat 40%
daarvan werkenden betreft? Dat 67% hiervan na 2 jaar weer aan het werk is? Dus 1 op de 3 niet. Ai!
Verder is de verwachting dat het percentage werkenden met
kanker de komende jaren, ten gevolge van de hogere pensioenleeftijd nog verder
zal stijgen, tot wel 50%. Ik word er een beetje stil van. Dat zijn indrukwekkende
aantallen! En ik besef twee dingen: Ik maak onderdeel uit van een grote groep
werklustigen. Plus: werkgevers krijgen hier dus in de toekomst vaker mee te
maken.
Indrukwekkend spelersveld
Opeens snap ik ook veel beter waarom er zoveel instanties en
beroepsgroepen zijn die zich met kanker en werk bezighouden: het UWV,
werkgeversorganisaties, leidinggevenden, bedrijfsartsen en BACO’s (BedrijfsArts
Consulent Oncologie), HR-functionarissen, (para)medische beroepsgroepen,
wetenschappers, kenniscentra, re-integratiebureaus, adviesbureaus etc. Niet
alleen in de vorm van individuele begeleiding, maar ook op grotere schaal. Bijvoorbeeld
door vanuit het VNO-NCW handreikingen hierover aan werkgevers te doen of door bedrijfsspecifieke
protocollen voor goed werkgeverschap bij kanker te ontwikkelen en toe te passen
en een ‘ caring company’ te worden, zoals bijvoorbeeld het Leger des Heils. Niet
alleen omdat zij individuele werknemers die door kanker zijn geraakt gunnen om
weer te kunnen/blijven werken, maar óók omdat in Nederland duurzame
inzetbaarheid hoog in het vaandel staat én het economisch rendeert. Ik ben
onder de indruk dat er zoveel partijen zijn die daar elk vanuit hun eigen
expertise een bijdrage aan leveren. Maar…bij wie moet je dan zijn als kanker je
overkomt? En wanneer?
Indrukwekkend proces
Laten we eerlijk zijn, het proces waar je als kankerpatiënt
doorheen gaat, ongeacht welke diagnose je krijgt, is best pittig. En herstel
verloopt bij iedereen anders. De een kan tijdens de behandelingen gedeeltelijk
blijven werken, de ander – zoals ik bijvoorbeeld- is zo ziek dat de weg naar
herstel veel langer duurt. En daar komt dan nog die beruchte zaagtand bij. Want
veel (ex-)kankerpatiënten hebben te maken met langdurige vermoeidheidsklachten,
concentratieproblemen en wisselende belastbaarheid. Dus net wanneer je denkt
dat je alles weer kan, nou ja alles?, val je weer een stukje naar beneden. En
moet je eerst opnieuw je accu opladen voordat je weer verder kan.
Fasen van herstel-model
Onderstaand model van re-integratiebureau Re-Turn geeft deze
fasen van herstel en werkvermogen heel herkenbaar weer. Behalve voor ons als
herstellenden, lijkt me dit ook een handig praatplaatje voor leidinggevenden,
HR-functionarissen en teamgenoten. Stiekem ben ik trouwens als herstellende ZZP-er
een beetje jaloers op al die lotgenoten in loondienst. Want, als alles ideaaltypisch
verloopt, hebben jullie betrokken en compassievolle leidinggevenden en bedrijfsartsen,
die met besef van ziektefasen en herstelvermogen in een vroegtijdig stadium van
je diagnose met je in gesprek gaan, met
je overleggen en meedenken over ‘wat kan wel?’ en die je op een goede manier
begeleiden bij je terugkeer naar werk. Of is dat in de praktijk misschien toch nog
niet overal goed voor elkaar? Wie de schoen past, trekke hem aan!
Mijn inzichten
Al schrijvend kom ik tot een paar belangrijke inzichten.
Ten eerste: Re-integreren kan en hoef je niet alleen te doen!
Sterker nog: in het complexe proces van ziekte en herstel naar werk hebben we anderen
nodig om er een succes van te maken. Dat
geldt eigenlijk voor iedereen, ongeacht of je herstellend van kanker bent of
dat je hier als leidinggevende, bedrijfsarts of anderszins bij betrokken bent. Dus laten we vanaf het prille begin van de
diagnose hierover met elkaar in gesprek gaan en hulp vragen dan wel bieden.
Ieder vanuit zijn of haar eigen rol.
Ten tweede: Het lijkt
erop dat deze blog vooral op werkgevers is gericht. Op zich niet verkeerd, want
zij/ jullie dus (!) hebben als het gaat over duurzame inzetbaarheid een
belangrijke faciliterende rol. Tijdens
het event heb ik echter ook veel waardevolle tips meegekregen voor re-integrerende
werknemers en ZZP-ers. Die deel ik graag in mijn volgende blog. Dus … leuk als je me blijft volgen!
Ten derde: We kunnen, ook het vlak van kanker en werk, veel
leren van elkaar.
En jij?
Ben jij net als ik aan het re-integreren na kanker? Ik
ben benieuwd naar jouw ervaringen en tips! Ben je leidinggevende, bedrijfsarts,
HR-functionaris of anderszins betrokken bij re-integratie van medewerkers na
kanker? Fijn als je jouw ‘best practices’ met anderen deelt!
Levendige groet
Christa
Lees-en kijktips:
Voor wie meer wil lezen en weten:
· Kenniscentrum werk en kanker: https://www.kenniscentrumwerkenkanker.nl
· Integraal kankerinstituut Nederland (IKN): https://www.iknl.nl
· Leger des heils (best practice): https://youtu.be/Q1JLssUo5lg
· Nationale Kanker en Werk Dag: contact@nationalekankerenwerkdag.nl
· Nederlandse Federatie van
Kankerpatiëntenorganisaties (NFK): https://nfk.nl/kanker-en-werk
· Ondernemersorganisatie
VNO-NCW: https://www.vno-ncw.nl/meer-informatie/nfk-brochure-kanker-en-werk-voor-werkgevers
· Werkum, C. van: Voor mijn andere blogs over kanker
en werk zie: https://christablogt.blogspot.com
Met name: blog 8 ( Ik
wil graag weer werken maar het lukt nog niet), blog 11 (Kanker en werk: Wat kan
je er zelf aan doen?) en blog 16 (WIA-verdriet).
Deze blog is, evenals blog 8 en 11 in okt-dec 2020 gepubliceerd op:
https://www.nationalekankerenwerkdag.nl/speaker/christa-van-werkum/
Reacties
Een reactie posten